Alimenty to środki przekazywane od jednej osoby fizycznej dla drugiej osoby fizycznej. Alimenty mogą być dostarczane w naturze jak i pieniądzu.
Świadczenie to ma charakter obligatoryjny. Obowiązek alimentacyjny dotyczy krewnych w linii prostej tj. (rodzice, dziadkowie, wnuki itp.) a także najbliższe rodzeństwo jak brat czy siostra. W gronie osób znajdują się również małżonkowie (również byli), osoby przysposobione i przysposabiające jak macocha czy pasierb. Osoby pozostające w niedostatku są przede wszystkim beneficjantami uprawnionymi do uzyskania świadczenia alimentacyjnego. Dla ustalenia wysokości alimentów bierze się pod uwagę potrzeby osoby uprawnionej oraz możliwości finansowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. Ustalone przez Sąd alimenty mogą podlegać zmianą wynikającym np. ze znacznego zubożeniu osoby zobowiązanej do ich płacenia.
Alimenty wobec małżonków.
Obowiązek alimentacyjny pomiędzy małżonkami istnieje podczas trwania małżeństwa, a po jego zakończeniu tylko w specyficznych okolicznościach.
Wynika on z ustawowego obowiązku nałożonego przez instytucje małżeństwa w którym obie strony małżeństwa winny zaspokajać potrzeby rodzinny zgodnie ze swoimi możliwościami i siłami. Przejawia się to przez opiekę nad dziećmi, opiekę nad domem, a także przez zaspokajanie potrzeb finansowych rodziny. W momencie zaniedbywania przez jednego z małżonków powyższego obowiązku drugi może wystąpić o sądowe jego wyrównanie.
Zakończenie małżeństwa to najczęstsza przyczyna dochodzenia alimentów pomiędzy małżonkami.
Sad uzależnia wysokość alimentów od określenia winy rozkładu pożycia małżeńskiego, a także od możliwości finansowych małżonków. W przypadku wyroku, który nie wskazuje na żadnego z małżonków, alimenty należą się temu który pozostaje w niedostatku. Zobowiązanie alimentacyjne trwa 5 lat chyba, że małżonek pobierający alimenty wejdzie wcześniej w kolejny związek małżeński.
W przypadku uznania winy przez Sąd wyłącznie jednego z małżonków, drugi może żądać alimentów, nawet gdy nie pozostaje w niedostatku a sprawa rozwodowa pogorszyła jego status materialny. Analogiczne przepisy jak w przypadku rozwodu występują również w separacji.
Alimenty rodziców wobec dzieci.
Zgodnie z prawem rodzice są zobowiązani do opieki alimentacyjnej wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie same się utrzymać, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Alimenty obejmują przede wszystkim wychowanie dziecka oraz jego wykształcenie. Obowiązek ten trwa do ukończenia 18 roku życia przez dziecko. Jeśli jednak dziecko uczęszcza do szkoły alimenty przysługują mu aż do 25 roku życia. Alimenty nie wygasają w ogóle, jeżeli dziecko na skutek kalectwa, czy niedorozwoju umysłowego nie jest w stanie samodzielnie się utrzymywać tj. osiągać dochody pozwalające na samodzielną egzystencję.
Dzieci mają prawo do ubiegania się o alimenty pozwalające na utrzymanie takiej samej stopy życiowej jak ich rodzice.
W przypadku jednak, gdy rodzice pozostają w niedostatku a dziecko nie stara się usamodzielnić mogą zostać zwolnieni z obowiązkowych alimentów na rzecz swoich dzieci.
Co do zasady wysokość alimentów powinna być równa na każde z dzieci, chyba że któreś z nich wymaga szczególnej opieki ze względu np. na chorobę.
Alimenty między krewnymi.
Alimenty istnieją także pomiędzy rodzeństwem oraz dalszymi krewnymi w linii prostej. Jednak można ich dochodzić wtedy, gdy uprawniony nie ma możliwości uzyskania alimentów od osób zobowiązanych względem nich w pierwszej linii. Dotyczy to sytuacji, w których wnuki domagają się alimentów od dziadków ( rodziców matki/ojca), bo nie mogą ich uzyskać bezpośrednio od niej/niego. Sąd uchyli obowiązek alimentacyjny wobec rodzeństwa jeśli będzie się to wiązało z nadmiernym uszczerbkiem dla nich bądź będzie to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Tym ograniczeniom nie podlegają jednak rodzice względem ich małoletnich dzieci.