Po zawarciu związku małżeńskiego z mocy prawa istnieje pomiędzy małżonkami wspólność majątkowa, chyba że zawarta została rozdzielność majątkowa.
W czasie trwania małżeństwa co do zasady istnieje między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa, chyba, że małżonkowie zawarli umowę o rozdzielności majątkowej.
Majątek wspólny małżonków.
Na majątek wspólny małżonków składają wszystkie dobra nabyte podczas małżeństwa zarówno przez jednego z małżonków jak i obojga. Na wspólny majątek składają się zatem wszelkie ruchomości i nieruchomości, akcje, obligacje dochody z majątku wspólnego, dochody z majątków osobistych małżonków czy też dochody z czynszu za mieszkanie i to bez względu na fakt, że takie mieszkanie jest osobistą własnością jednego z małżonków.
Majątek osobisty małżonków.
Na majątek osobisty składają się wszystkie dobra zakupione przed małżeństwem bądź otrzymane w ramach darowizny bądź dziedziczenia jak również wszelkiego typu odszkodowania lub zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę. W doktrynie prawa nie ma precyzyjnej definicji majątku osobistego, a jedynie wskazanie jakie przedmioty wchodzą w skład majątku osobistego.
Podział majątku w wyniku rozdzielności majątkowej „intercyzy”.
Wspólność majątkowa uniemożliwia dokonanie podziału majątku wspólnego, zatem dokonanie podziału możliwe jest wtedy, gdy wspólnota majątkowa ustanie.
W trakcie małżeństwa można dokonać zniesienia wspólności małżeńskiej poprzez zawarcie umowy o rozdzielności małżeńskiej, bądź gdy sąd wyda wyrok o rozdzielności majątkowej, jeśli jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony, bądź ogłosi upadłość.
Dla wielu osób wydaje się, że umowa rozdzielności majątkowej tzw. „intercyza” zawierana jest wyłącznie przed ślubem w przypadku dysproporcji majątkowej przyszłych małżonków. Nic bardziej mylnego, intercyzy w sposób skuteczny możemy również dokonać w trakcie trwania małżeństwa. Taka intercyza pozwoli na utrzymanie niezależności finansowej małżonków jak również na zabezpieczenie finansowe małżonka w przypadku, gdy drugi prowadzi firmę zagrożoną upadłością. Ostatecznie w przypadku rozwodu bądź separacji pozwoli to na szybkie przeprowadzenie postępowania sądowego unikając emocji czy awantur.
Podział majątku po sprawie rozwodowej.
Po zakończeniu wspólności majątkowej małżeńskiej w wyniku sprawy rozwodowej udziały małżonków z założenia są równe. Często zdarza się, że jeden z małżonków wskazuje na większy udział w powstaniu majątku wspólnego. Na wniosek małżonków sąd może ustalić wysokość udziałów przy uwzględnieniu stopnia, w jakim każdy z małżonków przyczynił się do powstania wspólnego majątku. W takim przypadku sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności powstania majątku wspólnego w tym nakłady małżonka w wychowanie dzieci opiekę nad gospodarstwem domowym.
Podział majątku wspólnego może odbyć się poprzez postępowanie sądowe, bądź przez zawarcie stosownej umowy pomiędzy małżonkami o ile są oni w stanie dojść do porozumienia.
Na drodze sądowej do podziału majątku wspólnego małżonków może dojść już podczas rozwodu bądź na wniosek małżonka w postępowaniu odrębnym.
Podział majątku po rozwodzie co do zasady dokonywany jest przez złożenie wniosku, w którym wskazuje się podstawę prawną ustania wspólnoty małżeńskiej i wykazuje składniki majątku podlegające podziałowi.
W trakcie sprawy rozwodowej podział majątku występuje wtedy, gdy nie ma sporu pomiędzy małżonkami. Brak porozumienia pomiędzy małżonkami doprowadzić może do przewlekłości postępowania sądowego co z założenia jest niewskazane.